منیژه قهرودی تالی؛ خدیجه علی نوری؛ هما ریوندی
چکیده
مخاطره فرونشست زمین به صورت خزنده از حدود پنج دهه قبل در حال شدت گرفتن است و همه دشتها و مناطق شهری ایران را تحت تأثیر قرار داده است. دشت سبزوار ازجمله مناطقی است که با پدیده فرونشست مواجه است. در این پژوهش ضمن پهنهبندی فرونشست، عوامل پایین رفتن سطح آبهای زیرزمینی، پراکنش قناتها، چاهها و گسلها بررسیشد. به منظور مطالعه ...
بیشتر
مخاطره فرونشست زمین به صورت خزنده از حدود پنج دهه قبل در حال شدت گرفتن است و همه دشتها و مناطق شهری ایران را تحت تأثیر قرار داده است. دشت سبزوار ازجمله مناطقی است که با پدیده فرونشست مواجه است. در این پژوهش ضمن پهنهبندی فرونشست، عوامل پایین رفتن سطح آبهای زیرزمینی، پراکنش قناتها، چاهها و گسلها بررسیشد. به منظور مطالعه میزان فرونشست از شش تصویر SLC باند C ماهواره انویست سنجنده ASAR در بازه زمانی سالهای 2004 تا 2008 استفاده شد. همچنین سطح تراز آبهای زیرزمینی طی دورهی1392- 1352 با دادههای مکانی چاهها و قناتهای منطقه اندازهگیری شد. از تصاویر راداری؛ اینترفروگرام تفاضلی، کوهرنسی، کاهش اثرات توپوگرافی، فیلترینگ و درنهایت میزان جابهجایی استخراج شد. برای برآورد میزان افت آبهای زیرزمینی و فرونشست حاصل از آن، سطح آب چاههای پیزومتری درونیابی شد. برای بررسی رابطه بین پراکنش فضایی فرونشست و موقعیت چاهها ، قناتها و گسلها نیز از روشهای همپوشانی استفاده شد. نتایج نشان داد که بیشترین فرونشست در شمال شرق منطقه رخ داده و جهت فرونشست جنوبغربی و شمالشرقی است. شهرهای داخل دشت سبزار ازجمله شهر سبزوار با میانگین نشست حدود 10سانتیمتر در یک دوره 5ساله مواجه است. روند گسلها عمود برجهت فرونشست است که بیانگر نقش آنها در جابهجایی عمودی رو به پایین است. نتایج تحلیل آمار درازمدت سطح پیزومتری نشان داده که درپهنه هموار دشت سبزوار، پایین رفتن سطح آبهای زیرزمینی به سمت شرق رو به افزایش است؛بنابراین عوامل مهم در رخداد فرونشست در این منطقه در مرحله اول کاهش سطح آبهای زیرزمینی است. آمار درازمدت سطح پیزومتری نیز تأکیدی بر این رخداد است. گسلها بهدلیل عمود بودن سطح فرونشست با جهت آنها میتوانند نقش تشدیدکنندگی داشته باشند؛ بهعبارتدیگر هرچقدر سطح آبهای زیرزمینی در این منطقه کاهش یابد با یک ضریب افزایشی، با تشدید پدیده فرونشست مواجه خواهیم بود.